Một động cơ được tạo nên bằng rất nhiều bộ phận chuyển động quan trọng như là các pít tông, trục máy, các van và trục cam. Dầu động cơ đóng vài vai trò quan trọng trong việc đảm bảo rằng những bộ phận này làm việc với nhau một cách chính xác.
- Là một chất bôi trơn: giảm ma sát và sự mài mòn xảy ra khi các bộ phận chuyển động cọ sát vào nhau ví dụ giữa lót xy lanh và pít tông hay trục cam.
- Là chất làm lạnh: hấp thụ nhiệt được tạo ra trong khoang đốt cháy và pít tông, làm lạnh động cơ và giúp cản trở tăng nhiệt quá cao.

- Là chất chống rò rỉ: dính khoảng trống giữa vòng pít tông và lót xy lanh để ngăn áp suất cháy ( năng lượng động cơ) thoát ra ngoài.

- Là chất tẩy rửa: ngăn các chất thải của quá trình đốt cháy và các tạp chất được tạo ra do quá trình oxy hóa không bị dính vào phía trong động cơ,giúp giữ nó sạch sẽ.
- Là chất ức chế rỉ sắt: trung hòa các axit được tạo ra do quá trình đốt cháy nhiên liệu, ngăn sự tạo rỉ sắt và sự mài mòn lên phía trên.